.

Umarłych pogrzebać. 1 listopada 2015

W zależności od warunków (a może bardziej od ukształtowanej miejscowo tradycji) pochówek na przestrzeni dziejów i w różnych miejscach przybierał rozmaite formy. Dla naukowców badających czasy przedhistoryczne formy te stanowią jeden z głównych czynników wyróżniających poszczególne kultury. Zwyczaje pogrzebowe były powszechne (dotyczyły każdego), z reguły pozostawał po nich jakiś materialny ślad – trumna, mogiła, urna, kurhan. Zasadniczo możemy mówić o dwóch rytach: grzebania ciał w ziemi oraz ich kremacji. Inne sposoby postępowania ze zwłokami występowały w dziejach zdecydowanie rzadziej i możemy uznać je raczej za egzotyczne ciekawostki.

W kulturach starożytnych zasadniczo dominował lęk przed śmiercią i wszystkim, co z nią związane. Z tego powodu miejsca pochówku lokalizowano poza miastami, najczęściej przy drogach (przykładem niech będzie rzymska Via Appia z licznymi grobami pierwszych chrześcijan).

Rozpowszechnienie chrześcijaństwa i jego nauczania o zmartwychwstaniu umarłych stopniowo zmieniły podejście ludzi do zagadnienia pochówku. Pojawiła się tendencja do grzebania zmarłych jak najbliżej grobów męczenników. Motywem takiego postępowania było dążenie, aby chwili oczekiwanego zmartwychwstania znaleźć się jak najbliżej świętego. Ponieważ osoby bardziej zasłużone zaczęto chować wewnątrz świątyń, przestrzeń kościoła i cmentarza zaczęła stanowić jedność. Granice między nimi stopniowo się zacierały. Dominującym elementem stawała się wiara w zmartwychwstanie umarłych; żyjący i pogrzebani oczekiwali go w jednej przestrzeni, wypełnionej modlitwą.

Czasy nowożytne cechuje (podobnie jak w wielu innych dziedzinach) zmiana stosunku do zagadnienia pochówku. Miejsce motywów religijnych czy zachowania tradycji zajmuje komercja i moda na wyjątkowość. Jeśli dodamy do tego łatwość przekazu treści za pomocą massmediów, to w efekcie otrzymamy pomysły tak dalekie od tradycyjnego pochówku jak tzw. ogrody pamięci czy rozsypywanie prochów na boisku ulubionej drużyny futbolowej.

Prawo Kościoła katolickiego wyraźnie zaleca tradycyjną formę pogrzebu, ze złożeniem ciała zmarłego w ziemi, by tam w spokoju mogło oczekiwać na powszechne zmartwychwstanie. Wspólnota wiernych, mając w należytym szacunku miejsce doczesnego pochówku ciał, ma w poświęconych cmentarzach czytelny znak wiary w życie wieczne i stosowne miejsce modlitw o ich wieczne zbawienie.