.

Biblijne ABC (38) - Księga Liczb. 30 sierpnia 2015

Kolejna księga Starego Testamentu, wchodząca w skład Tory czyli Pięcioksięgu. W oryginale hebrajskim tytułowana Bemidbar („na pustyni” – od pierwszych słów tekstu), w przekładzie greckim czyli Septuagincie – i za nim w łacinie a także języku polskim – nazwana Księgą Liczb (ze względu na wielość przytaczanych cyfr, szczególnie w początkowym fragmencie, przytaczającym rezultaty dokonanego w czasie wędrówki spisu ludności.

Trzonem księgi jest opowiadanie historyczne, będące kontynuacją orędzia z Księgi Wyjścia. Na tym etapie mowa jest o przygotowaniach do dalszej drogi na pustyni Synaj, o wędrówce ku stepom Moabu, następnie zajęciu Transjordanii oraz o przygotowaniach do zajęcia Kanaanu. Warto jednak zauważyć, że pod względem literackim księga ta jest niezmiernie różnorodna. Znajdziemy w niej zarówno fragmenty będące stricte opowiadaniem historycznym, jak również informację statystyczną, dziennik podróży, poezję, jak również znaczne objętościowo zbiory przepisów prawnych i rytualnych.

Przyjmuje się, że warstwa narracyjna księgi pochodzi z tradycji jahwistycznej i elohistycznej. Jeśli chodzi o cytowane przepisy i prawa, to niewątpliwie osadzone są one w tradycji kapłańskiej, choć w ostatnich czasach badacze zwracają uwagę na ich niejednorodne pochodzenie. Pewne fragmenty wykazują wyraźne związki z tzw. Prawem Świętości, przekazanym w Księdze Kapłańskiej.

W wątek narracyjny wplecione są kolejne przepisy i normy prawne (między innymi dotyczące np. cudzołóstwa) a przede wszystkim przepisy rytualne, w tym mówiące o prawach i obowiązkach lewitów, nieczystości rytualnej, świętach i błogosławieństwach kapłańskich. Całości dopełniają odrębne normy i ostrzeżenia, dotyczące zachowania się Narodu Wybranego po wejściu do Ziemi Obiecanej.

W tekście daje się zauważyć łączenie różnych wersji tego samego opowiadania, jak również wyraźna obecność wątków folklorystycznych. Z tego względu zalecana jest pewna ostrożność w traktowaniu Księgi Liczb jako źródła informacji historycznej. Niewątpliwie ostateczna redakcja tekstu jest bardzo odległa w czasie od opisywanych wydarzeń. Niemniej niezaprzeczalna jest wartość tej księgi jako źródła poznania rozwoju późniejszej tradycji judaistycznej.