.

Święci pasterze. 9 sierpnia 2015

Druga grupą, po męczennikach, na którą chcielibyśmy zwrócić szczególną uwagę, są święci pasterze. Tym mianem wspólnie określamy w hagiografii tych świętych, którzy za życia pełnili w Kościele funkcje pasterskie: byli papieżami, biskupami lub prezbiterami.

Zrozumiałym jest, że wspólnota pierwotnego Kościoła obwoływała świętymi przede wszystkich tych, którzy mieli szczególne zasługi dla jej funkcjonowania. Wypada zresztą zauważyć, że w czasach prześladowań niewielu papieży uniknęło męczeństwa (zresztą wcale przed nim nie uciekali). Gdy wybuchała kolejna fala prześladowań, opresje w naturalny sposób dosięgały przede wszystkim tych, którzy w gminach chrześcijańskich pełnili naczelne funkcje.

W epoce formowania się doktryny wiary zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania wspólnoty mieli papieże i biskupi, zatroskani o nauczanie prawdziwej wiary i ustrzeżenie jej przed herezjami. Niejednokrotnie dokonywali tego z heroicznym poświęceniem i angażując się bez reszty w dzieło rozkrzewiania wiary. Nic dziwnego, że w oczach współczesnych zasłużyli na równe docenienie, jak ci, którzy wyznanie wiary potwierdzili krwią. Stąd obwoływanie świętymi tych pasterzy, którzy dla rozwoju Kościoła mieli szczególnie widoczne zasługi.

Jak już w tym miejscu wspomniano, po V wieku zaprzestano obwoływania świętych przez aklamację, a wprowadzono procesy kanonizacyjne. Procedura się zmieniała, ale myśl przewodnia pozostała ta sama: Kościół starał się ukazywać swoim wiernym wzory autentycznej świętości, jak również żywe przykłady do naśladowania. Przez cały okres średniowiecza w sposób szczególny dowartościowywano ascetyczną drogę do świętości, stąd wyniesienie na ołtarze wielu duchownych tamtych czasów, słynących ze świątobliwego życia.

Historia Kościoła to także dzieje wielkich i doniosłych inicjatyw duchowych, które niejednokrotnie owocowały powstawaniem nowych zakonów lub nowych form życia duchowego. Ich inicjatorzy to najczęściej postaci wyjątkowe i szczególnie warte naśladowania, nie dziwi więc fakt ogłoszenia świętymi takich reformatorów życia chrześcijańskiego jak Franciszek, Dominik czy Jan Bosco.

Czasy nowożytne to epoka różnych inicjatyw apostolskich, duszpasterskich i charytatywnych. Ich inicjatorami – co naturalne – często byli duchowni, obdarzeni szczególnym charyzmatem zarówno osobistej świętości, jak i owocnego działania. Niejednego spośród nich Kościół wyniósł do chwały ołtarzy, by wzory ich życia mogły być jak najpowszechniej znane i naśladowane.