.

Biblijne ABC (24) - List Świętego Jakuba. 8 lutego 2015

Po Corpus Paulinum kanon Nowego Testamentu zawiera grupę pism, które nie posiadają jasno określonego adresata. Z tej racji przyjęto nazywać je listami powszechnymi (czyli katolickimi). Pierwszy z nich jest autorstwa Jakuba.

Pismo to budzi wyjątkowo wiele kontrowersji. Pierwszą z nich (do dziś daleką od rozstrzygnięcia) jest kwestia autora. Miałby nim być jeden z Dwunastu Apostołów – Jakub „Mniejszy”, według innych miałby to być wzmiankowany w Ewangeliach Jakub „brat Pański”; inni opowiadają się za nieznanym późniejszym autorem, podszywającym się pod autorytet Apostoła. W zależności od odpowiedzi na pytanie o autorstwo listu, różne jest jego datowanie – od około 49 roku aż po początek

II wieku. Styl pisma jest wyjątkowo elegancki, wręcz wyszukany. Jednoznacznie wskazuje to na inteligenckie pochodzenie autora (lub przynajmniej wspierającego go sekretarza). Liczne są odwołania do ksiąg mądrościowych Starego Testamentu, w słownictwie widoczne jest zakorzenienie w kulturze semickiej. Z drugiej strony autor lubuje się w stosowaniu greckich form retorycznych, a jego greka jest na wysokim poziomie.

Forma napisania tego pisma daleka jest od norm stosowanych w epistolografii. Dzieło należałoby traktować bardziej jako homilię lub katechezę. Trudno dostrzec w nim przemyślaną strukturę – jest zbiorem pouczeń, stanowczo sformułowanych i wyrażonych w formie rozkazującej, a więc domagających się natychmiastowego zastosowania. Dotyczą one poszczególnych aspektów życia uczniów Chrystusa, a szczególnie praktykowania przykazania miłości.

Swoistą kulminacją listu jest nauczanie (Jk 2, 1-26) o konieczności potwierdzania wiary przez dobre uczynki. Sama wiara (teoretyczna) nie wystarcza do zbawienia, jest bowiem martwa; może budzić jedynie lęk i przerażenie.

Poszczególne Kościoły starożytne miały wątpliwości w kwestii włączenia Listu Jakuba do kanonu ksiąg Nowego Testamentu. Choć był od II wieku cytowany w dziełach Ojców Kościoła, zauważano jego odmienny charakter i kwestionowano autorstwo. Niemniej od III wieku (w Kościele Wschodnim) i od IV wieku (w Kościele Zachodnim) uznawano list za pismo natchnione i kanoniczne. Największe zastrzeżenia wysunął wobec niego Marcin Luter. Posunął się w swoich naukach do całkowitego lekceważenia tego dzieła i odmówienia mu jakiejkolwiek wartości.