.

Biblijne ABC (21) - List do Tytusa. 28 grudnia 2014

Kolejny z tzw. listów pasterskich to skierowany do jednego z najbliższych współpracowników Apostoła Narodów - do Tytusa. Jest to jedno z najkrótszych pism Nowego Testamentu.

Tytus, nawrócony z pogaństwa współpracownik Świętego Pawła występuje tylko na kartach listów Corpus Paulinum. Ani razu nie wymieniają jego imienia Dzieje Apostolskie. Paweł nazywa go dzieckiem we wspólnej wierze – stąd można wysnuć wniosek, że ochrzcił Tytusa osobiście. Jako oddanego współpracownika zabrał go ze sobą z Antiochii na tzw. Sobór Jerozolimski a następnie w drugą i trzecią podróż misyjną. W momencie pisania omawianego listu Tytus jest odesłany na Kretę dla uporządkowania spraw tamtejszego Kościoła; list ma na celu podnieść współpracownika na duchu i dać mu konkretne wskazówki dla jego organizacyjnej i duchowej działalności.

Datowanie tego listu natrafia na znaczne trudności. Wielu badaczy tradycyjnie uważa, że powstał on krótko po Pierwszym liście do Tymoteusza, a zatem około roku 66. Z drugiej strony nie brak także opinii przesuwających czas jego powstania na koniec I wieku, a nawet na początek II w. W tym wypadku oczywistym jest, że autorem musiałby być ktoś podszywający się pod osobę Świętego Pawła – zapewne ktoś z jego szkoły teologicznej, funkcjonującej w Efezie.

Analiza budowy listu podpowiada znaczne podobieństwo z 1 Tm. Po bardzo rozbudowanym i uroczystym wstępie następuje najpierw polemika z przeciwnikami, a następnie pouczenie, jak osiągnąć prawdziwą mądrość i prawdę oraz jak praktykować cnoty. Pouczenia mają formę not prawnych. Autor nie tworzy ich, ale przypomina. Wyliczone są katalogi wad i zalet, przez co pismo ma charakter podręcznika, pomocnego w organizowaniu i prowadzeniu wspólnot chrześcijańskich.

Konkretnym, wartym zauważenia tematem zawartym w tym liście są polecenia odnośnie tego, kogo wolno ustanawiać przełożonym gminy wierzących. Taki funkcyjny nazywany jest starszym (dopiero w późniejszym czasie przyjęło się greckie określenie episkopus – biskup). Apostoł określa, że kandydat na ten urząd powinien być „…bez zarzutu, mąż jednej żony, mający dzieci wierzące…”. Oczywistym jest, że te konkretne polecenia dają się wprost interpretować jedynie w kontekście określonego miejsca i czasu. Podobnie polecenia skierowane do niewolników („niech będą podporządkowani swoim panom”) mają wyraźne osadzenie w zastanej przez Apostoła sytuacji społecznej.