Termin Bożego Narodzenia. 21 grudnia 2014

Przed nami bardzo bliski już czas świętowania przyjścia na świat naszego Zbawiciela. Skąd wiemy, że wydarzenie to nastąpiło w grudniu?

Otóż sprawa wygląda tak, że właśnie nie wiemy, kiedy dokładnie Jezus się narodził. Gdy najbliżsi świadkowie wydarzeń, czyli apostołowie, redagowali relacje o życiu i nauczaniu swojego Mistrza, ostatnią rzeczą, która zajmowała ich uwagę była chronologia. Każdy z ewangelistów relacjonował Dobrą Nowinę pod innym, specyficznym dla siebie kątem, ale żaden nie przywiązywał wagi do dat. Jedynie Łukasz wzmiankuje, za którego cesarza rzecz miała miejsce. Trzeba przyznać, że precyzja datowania (jakkolwiek dla bezpośrednich czytelników wystarczająca) pozostawia wiele do życzenia.

Pozostają nam zatem jedynie pośrednie sposoby umiejscowienia Bożego Narodzenia w historii. Zestawiając ze sobą: czasy panowania Tyberiusza, rok śmierci Heroda, daty spisów ludności stwierdzamy szereg sprzeczności. Jednoznaczne rozstrzygnięcie kwestii okazuje się niemożliwe.

U schyłku starożytności postanowiono ujednolicić kalendarz i wprowadzić w całym świecie chrześcijańskim jednolity sposób liczenia dat, w którym za punkt początkowy przyjęto początek „nowej ery” czyli narodziny Jezusa. Działający na polecenie papieża Jana I ormiański mnich Dionizjusz Mniejszy przyjął jako punkt odniesienia rok 753 licząc od założenia Rzymu. W stosunku do tej daty przeliczono cały kalendarz i od roku 525 zaczęto stosować w całym świecie chrześcijańskim. Poprawiony w średniowieczu przez papieża Grzegorza funkcjonuje do dziś, choć wiadomo, że jest obarczony błędem. Najpowszechniej przyjmuje się, że narodziny Jezusa miały miejsce 4 do 6 lat p.n.e.

Dzień 25 grudnia jako czas obchodu Bożego Narodzenia przyjęto w Rzymie w IV wieku (pierwsze pisemne świadectwo jest z roku 350). Wykorzystano fakt, że od cesarza Aureliana w tym dniu obchodzono święto Sol Invictus (z łac. słońca niezwyciężonego). Pierwotny Kościół wykorzystał funkcjonującą w tradycji i praktyce życia datę świąteczną, natomiast nadał jej nowe, własne znaczenie, bez porównania głębsze od pierwotnego. Należy jednak zauważyć, że starożytny pisarz chrześcijański Hipolit o wiele wcześniej, bo już na początku III wieku podaje datę narodzin Jezusa „osiem dni przed kalendami styczniowymi” co pokrywałoby się z 25 grudnia.

Chrześcijanie wschodni podtrzymują praktykę używania kalendarza juliańskiego, stąd Boże Narodzenie w ich liturgii obchodzone jest kilkanaście dni później (obecnie 7 stycznia).

Powrót do listy katechez